De Tjongerskotsploech is opgericht op 14 november 1974 en viert dus dit jaar haar 50-jarig jubileum.

De oorspronkelijke leden van deze dansgroep waren allemaal paardenliefhebbers die zich bezighielden met het Friese paard, stamboekpaarden. Ze deden bijvoorbeeld mee aan concoursen hippique en ringrijderijen, gekleed in het Fries kostuum zoals dat rond 1860 werd gedragen. Men maakte daarbij gebruik van traditionele Friese sjezen.

Deze activiteiten vonden alleen plaats in het zomerseizoen, daarom besloot men een skotsploech op te richten, zodat men ook ‘s winters het Fries kostuum kon dragen. Bovendien was het gezellig om elkaar vaker te kunnen treffen.

De oprichtingsvergadering van de skotsploech was in Spoorzicht, een café aan de zuidoever van het riviertje de Tjonger, net ten zuiden van Oudeschoot bij de Schoterbrug, de brug over de Tjonger in de oude rijksweg. Caféhouder Bouma had er behalve het café ook een hengstenhouderij/fokkerij van vooral Friese paarden. Zelf werd hij geen skotsploechlid, maar zijn vrouw stortte zich er vol enthousiasme op en was jarenlang een drijvende kracht.

Voor het gevoel stond het café waar de skotsploech werd opgericht in Oudeschoot, gemeente Heerenveen, maar officieel behoorde het bij het dorpje Oldeholtwolde en bevond het zich dus op het grondgebied van de gemeente Weststellingwerf. Op het eerste verenigingsvaandel pronkte dan ook de griffioen, uit het gemeentewapen van die gemeente.

De dansgroep ontleent zijn naam aan de Tjonger, de grensrivier tussen de gemeentes Heerenveen en de Stellingwerven. Vestigingsplaats was Oldeholtwolde, maar 15 jaar na oprichting werd omwille van naamsbekendheid gekozen voor Heerenveen.

Dat de dansers afkomstig waren uit de paardenwereld was te zien aan de manier waarop de dames beugeltas en ‘sydsulver’ (chatelaine) droegen. Over het algemeen wordt de chatelaine door rechtshandige dames rechts gedragen, maar de leden van de Tjongerskotsploech waren gewend deze links te dragen, omdat men zo bij het rijden in de sjees minder last van had van chatelaine en beugeltas. Deze traditie wordt bij de Tjongerskotsploech nog steeds in ere gehouden.

Na verloop van tijd besloot men om leden die niet meer konden dansen om fysieke reden of wegens gebrek aan een danspartner een kledingshow te laten verzorgen. Er werd gekozen voor kleding uit de periode 1780 tot 1950. Nog altijd bestaat een optreden van de Tjongerskotsploech voor een deel uit kledingshow, vaak in de vorm van een sketch.

Zo langzamerhand werden er ook mensen uit andere gelederen lid van de skotsploech en ging de band met het Friese paard verloren. Ook de band met de Stellingwerven is inmiddels minimaal. De griffioen in het vaandel maakte plaats voor een danspaar in Fries kostuum. Het dansplezier is er niet minder om.